Δευτέρα 19 Οκτωβρίου 2015

"Ημερολόγιο λιποταξίας" (66) - Αν ζούσα στην Τουρκία το 1928, θα δήλωνα για επίθετο το "Ψονθομφανήχ"!

Η Κερασούντα του Πόντου είναι η συμπάθειά μου. Ίσως γιατί ο παράλληλος δρόμος του σπιτιού μου στου Ζωγράφου είναι η ... οδός Κερασούντος!
Η παλιά της ονομασία ήταν Φαρνάκεια, το όνομα του βασιλιά του Πόντου Φαρνάκου, παππού του Μιθριδάτη του Ευπάτορος.
Το όνομα "Κερασούς" το πήρε, κατά μια εκδοχή, απ’ τα κεράσια που πρώτος μετέφερε εδώ απ’ την Ιταλία ο Λούκουλλος το 74 μ.Χ.
Κατ’ άλλη εκδοχή προέρχεται από το σχήμα της πόλης που μοιάζει με κέρατο κι αυτί (κέρας-ους).
Οι Τούρκοι προτιμούν  μιαν άλλη εξήγηση: ο Μωάμεθ ο Πορθητής έστειλε έναν στρατηγό του να πολιορκήσει την πόλη και του έδωσε την εντολή "γκιρέσιν", δηλαδή "να μπεις"!. Κι έτσι της έμεινε το όνομα Γκιρεσούν!
Η ακρόπολη με το μιθριδατικό φρούριο προσφέρει καταπληκτική θέα. 
Εδώ οι Τούρκοι εθνικιστές έφτιαξαν κι ένα μεγαλόπρεπο μνημείο του Τοπάλ Οσμάν, μιας αμφιλεγόμενης προσωπικότητας που την περίοδο των μεγάλων συγκρούσεων στον Πόντο  (1912-1922) διέπραξε βαρβαρότητες εις βάρος των ντόπιων χριστιανών, Ρωμιών κι Αρμένηδων. Αλλά μήπως κι οι χριστιανοί Πόντιοι λίγα έκαναν στους μουσουλμάνους;
Λένε πως ο πιο επιτυχημένος δήμαρχος της πόλης ήταν επί Οθωμανών ο Ρωμιός καπετάν-Γιώργης (Κωνσταντινίδης). Είχε μάλιστα φτιάξει για την υστεροφημία του κι ένα τεράστιο οικογενειακό μνημείο-πυραμίδα στην παραλία της πόλης, στο προαύλιο του ναού της Μεταμόρφωσης, ύψους 54 μέτρων! Το μνημείο καταστράφηκε με τα γεγονότα του 1923...
Η Κερασούντα έπαθε μεγάλη ζημιά απ’ το φοβερό σεισμό του 1939. Μια δεκαετία αργότερα το τούρκικο κράτος έστειλε ένα μεγάλο ποσό για την αποκατάσταση των σεισμοπλήκτων. Το μεγαλύτερο μέρος του ποσού το σπατάλησε ο τότε δήμαρχος για να χτίσει ένα λαμπρότατο Δημαρχείο...
Η πόλη δεν είναι πια το μεγάλο λιμάνι των περασμένων αιώνων. Παραμένει όμως μεγάλος φουντουκοπαραγωγός τόπος. Παντού βλέπεις φουντουκιές και φουντούκια. Τα περισσότερα εξάγονται στη Δύση.
Γνώρισα έναν ηλικιωμένο τύπο, αρκετά συμπαθή, που το επίθετό του ήταν "Γιολασιγμάζ", που σημαίνει "αυτός που δεν τον χωράει ο δρόμος"!
Μου διηγήθηκε την ιστορία του παππού του, ενός πολύ ευτραφούς ανθρώπου, που οι φίλοι του τον φώναζαν πειραχτικά  Γιολασιγμάζ. Ε, όταν ο Κεμάλ υποχρέωσε όλους τους Τούρκους το 1928 να δηλώσουν στις αρχές ένα επώνυμο, ο παππούς του δήλωσε το "Γιολασιγμάζ". Και τους έμεινε ως οικογενειακό επώνυμο, κι ας είναι σήμερα οι απόγονοι του χοντρο-οθωμανού σαν στέκες του μπιλιάρδου...

Δεν υπάρχουν σχόλια: