"Ημερολόγιο λιποταξίας" (80) - Το πρόβλημα της Σμύρνης ήταν ταξικό κι όχι εθνικό...

 

Τρία είναι τα κακά της Σμύρνης:

Α) Οι σεισμοί. Η πόλη βρίσκεται σε μια απ’ τις σεισμικότερες περιοχές του κόσμου. Μιλήσαμε ήδη για τον καταστροφικό σεισμό του 178 μ.Χ. επί Ρωμαίων. Ένας ακόμα καταστροφικότερος σεισμός έγινε το 1688. Τα 3/4 των κτιρίων κατέρρευσαν και τη συμφορά ολοκλήρωσε ένα φονικό τσουνάμι...

Β) Οι επιδημίες. Λογικό ακούγεται λόγω της συνεχούς μετακίνησης ανθρώπων στο πολύβουο λιμάνι της, Η πανώλη, η ευλογιά και η χολέρα αποδεκάτισαν πολλές φορές τον πληθυσμό της πόλης μέχρι το 1913...

Γ) Οι πυρκαγιές. Και δεν αναφερόμαστε σε αυτή του 1922 που δεν μπήκε τυχαία. Εννοούμε εκείνες που είτε ακολουθούσαν τους μεγάλους σεισμούς είτε προκλήθηκαν από ατυχήματα ή αβλεψίες. Όπως, π.χ., το καλοκαίρι του 1741 που κάηκαν σε 48 ώρες τα 2/3 των σπιτιών και των καταστημάτων της...

Αλλά ας επιστρέψουμε στη "λαμπερή" Σμύρνη των αρχών του 20ού αιώνα. Για να τονίσουμε πως η εικόνα που έχουμε είναι λίγο "μαγική"! Γιατί πίσω απ’ τη βιτρίνα των πλουσίων εμπόρων και επιχειρηματιών, των λογίων, των θεάτρων και των λεσχών, υπήρχε μια άλλη, εξίσου μεγάλη Σμύρνη, της φτώχειας, του λιμανιού και της παραβατικότητας.

Ο φακός της ιστορίας δεν εστιάζει στις χιλιάδες εξαθλιωμένες κοπελίτσες που εργάζονταν ως "δουλικά" στα πλουσιόσπιτα. Ούτε στους εξαθλιωμένους εποχιακούς εργάτες, κυρίως μουσουλμάνους, που ζούσαν στο πετσί τους την άγρια εκμετάλλευσή τους απ’ την κάστα των Ρωμιών, Λεβαντίνων και Αρμενίων.

Αυτός ο "αόρατος" πληθυσμός γινόταν αντιληπτός μόνο στα καπηλειά, στα καφέ αμάν και στα πορνεία της πόλης. Αλλά κι όταν με διάφορες πολιτικές προφάσεις σήκωνε κεφάλι κι όρμαγε να κατασπαράξει τους σταυρωτήδες του.

Τέτοιες "εξεγέρσεις" του φτωχού όχλου είχαμε τόσο το 1770 όταν ο οθωμανικός στόλος καταστράφηκε απ’ τους Ρώσους στη ναυμαχία του Τσεσμέ, όσο και και το 1797 με αφορμή το φόνο ενός γενίτσαρου από έναν Ζακυνθινό. Και στις δυο περιπτώσεις πυρπολήθηκε και λεηλατήθηκε κυρίως ο πλούσιος "Φραγκομαχαλάς"!

Ο ίδιος όχλος στοχοποίησε κυρίως τους Αρμένηδες και Ρωμιούς εκμεταλλευτές του τον Αύγουστο του 1922 όταν ο Κεμάλ πέταξε στη θάλασσα τον ελληνικό στρατό κατοχής...