Πέμπτη 31 Μαρτίου 2016

"Ημερολόγιο λιποταξίας" (84) - "Όπου τζαμί και ψωμί"!

Όταν ο Μωάμεθ έφτασε έξω απ’ τα τείχη της Πόλης, δεν υπήρχε ουσιαστικά ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Το μόνο που ’χε απομείνει ήταν μια πόλη-κράτος. Με ελάχιστες χιλιάδες υπερασπιστές, κι αυτούς βαθιά διχασμένους σε "ενωτικούς"-φιλοδυτικούς και "ανθενωτικούς"-φιλοοθωμανούς!
Ο Μωάμεθ λίγους μήνες μετά την άλωση επιβράβευσε τη βοήθεια των ανθενωτικών φίλων του. 
Επανίδρυσε το Οικουμενικό Πατριαρχεί, όρισε νέο Πατριάρχη τον ανθενωτικό Γεννάδιο Σχολάριο και προίκισε την Εκκλησία με μπόλικα προνόμια με δύο ανταλλάγματα: να κρατά μακριά το ποίμνιό της απ’ τις δυτικές επιρροές και να το διατηρεί υποταγμένο στην οθωμανική αυτοκρατορία. Για κάθε επανάσταση του "ποιμνίου" θα θεωρούνταν προσωπικά υπεύθυνοι και υπόλογοι οι ποιμένες...
Κατά τα λοιπά η Οθωμανική Αυτοκρατορία αποδείχθηκε ασυνήθιστα ανεκτική, για τα δεδομένα της εποχής. Ορθόδοξοι Ρωμιοί, Αρμένιοι κι Εβραίοι διατήρησαν το δικαίωμα στη ζωή, στην πίστη και στη λατρεία, αρκεί να πληρώνουν τους καθορισμένους φόρους.
Ειδικά οι χριστιανοί Ρωμιοί απολάμβαναν πολλά προνόμια: ελευθερία γλώσσας, εκπαίδευσης, αυτοδιοίκησης. Οι δε Φαναριώτες μονοπωλούσαν μερικά απ’ τα ανώτερα αξιώματα όπως του "Μεγάλου Διερμηνέα", του "Εξ απορρήτων", των Ηγεμόνων της Μολδοβλαχίας. 
Αλλά και πολλοί χριστιανοί μεγαλοαστοί καταλάμβαναν συχνά τις θέσεις πρεσβευτών, υπουργών, αρχίατρων του Παλατιού, πριγκίπων της Σάμου. Και πολλοί πρώην χριστιανοί γενίτσαροι κατέκτησαν τη θέση του "Μεγάλου Βεζίρη"!
Η κατάσταση των μη μουσουλμανικών πληθυσμών βελτιώθηκε αφάνταστα μετά το 1856, όταν ο Σουλτάνος Αβδούλ Μετζίτ εξέδωσε το Διάταγμα της Ισονομία, γνωστό ως Χάττι Χουμαγιούν. 
Έκτοτε, η εμπορική και οικονομική ζωή της Κωνσταντινούπολης, του Πόντου και των μικρασιατικών παραλίων πέρασε στα χέρια των Χριστιανών, Ρωμιών κι Αρμένηδων.
Αυτή ακριβώς την περίοδο, τα μεγάλα λιμάνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας γίνονται πόλοι έλξης εκατοντάδων χιλιάδων χριστιανών απ’ την Ελλάδα και όλα τα Βαλκάνια. 
Πολλοί παπούδες και προπάποι μας έφυγαν για την Πόλη, τη Σμύρνη, την Αλεξάνδρεια, τη Σαλονίκη και το Μοναστήρι για να βρουν δουλειά. "Όπου τζαμί και ψωμί", έλεγαν εκείνη την περίοδο...
Κι εδώ αρχίζει η τραγωδία κι η κωμωδία. 
Αυτοί οι χιλιάδες Έλληνες δεν πήγαιναν τρέχοντας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία για να γίνουν δούλοι! 
Αλλά την εκεί παρουσία τους εκμεταλλεύτηκε ο Βενιζέλος κι έστειλε τον ελληνικό στρατό να "ελευθερώσει" όσους οικειοθελώς πήγαν στην Τουρκιά για να βρουν ένα κομμάτι ψωμί κι οι περισσότεροι είχαν ήδη πλουτίσει!
Αλλά ας μην ξύσω απόψε άλλες "εθνικές πληγές".

Δεν υπάρχουν σχόλια: